رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء با اشاره به جهانی بودن مخاطب قرآن، گفت: لازمه ایجاد جریان تمدنی وسیع مطابق با آموزه‌های وحیانی این است که جامعه از رویکرد وهمی و خیالی و احساس و عاطفه بیرون بیاید و براساس نگرش عقلانی مباحث را دنبال کند.


  به گزارش راسخون به نقل از خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)،حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی واعظ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ جوادی، رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء به بحث درباره تمدن‌سازی قرآن و جایگاه آن در آثار آیت‌الله جوادی آملی پرداخت و گفت: قرآن ویژگی‌های فراوانی دارد، از جمله این‌که یک کتاب جهانی، همگانی، همیشگی و جاوید است. با داشتن این مشخصات، طبیعی است که قرآن در هر دوره‌ای مطابق با شرایط، امکانات و اوضاع آن دوره، تمدن خاصی را با خود به همراه دارد.
ظرفیت اداره گفتمان تمدنی جهانی در قرآن
وی افزود: اگر قرآن، یک کتاب مقطعی و برای یک دوره خاص و زمانمند و در تاریخ و جغرافیای خاصی محصور بود، نمی‌توانست منشأ تمدن، آن هم برای همه اعصار و امصار باشد. چون ویژگی قرآن این است که یک مخاطب جهانی دارد و هدایت همه بشر را عهده‌دار است، در تمام شرایط و دوران‌ها هم حضور دارد و همواره حرف‌های جدید برای بشر دارد.
رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء ادامه داد: از این نقطه نظر، قرآن می‌تواند این گفتمان تمدنی جهانی را اداره کند. البته نیاز است که دانشمندان و  فرهیختگان علمی در حوزه‌های مختلف علوم تجربی و تجریدی، این علوم را از منبع جوشان قرآن استخراج کنند و بتوانند مطابق با نیاز روز به جامعه اهدا کنند.
ظرفیت قرآن برای ایجاد تمدن متناسب با هر دوره زمانی
وی افزود: صرف این‌که ما بگوئیم قرآن یک گفتمان جهانی دارد و برای تمدن جهانی در هر دوره‌ای می‌تواند نقش داشته باشد، بدون این‌که علوم مختلف از جمله علم فلسفه، کلام و عرفان و فقه را زنده و پویا کنیم و این‌ها را در خدمت قرآن دربیاوریم، چنین ادعایی ادعای ناتمامی خواهد بود.
واعظ‌‌‌‌‌‌‌ جوادی خاطرنشان کرد: چون قرآن ظرفیت این معنا را دارد و یک کتاب همگانی و همیشگی است و کتابی است  که هر لحظه فیض و فوز تازه‌ای را از ناحیه پروردگار عالم افاضه می‌کند، این توان برای قرآن وجود دارد که بتواند در دوره‌های مختلف، تمدن‌های مناسب را ایجاد کند.
برای تحقق تمدن اسلامی باید از رویکرد وهمی و عاطفی فاصله گرفت
 وی تصریح کرد: برای درک ظرفیت قرآن به لحاظ دارا بودن آموزه‌های وحیانی و جهانی بودن مخاطب قرآن، و این‌که خطاب قرآن هم همواره تازه است و با حقیقت انسانی در هر دوره و شرایطی مرتبط است؛ نیاز است که فرهیختگان و دانشمندان در رشته‌های مختلف، به قرآن مراجعه کنند و از این منبع جوشان بهره ببرند.
رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء درباره لوازم تحقق تمدن اسلامی گفت: برای ایجاد یک جریان تمدنی وسیع و گسترده مطابق با آموزه‌های وحیانی، نیازمند انجام چند عمل هستیم. اولاً جامعه از رویکرد وهمی و خیالی و احساس و عاطفه بیرون بیاید و براساس نگرش عقلانی مباحث را دنبال کند؛ البته عقلی که با نقل هماهنگ هست و براساس شاهد روایی و قرآنی به سوی حقیقت پیش می‌رود.
اعتماد به فرهنگ غنی اسلامی و وحدت، از لوازم تحقق تمدن اسلامی
وی افزود: مسئله دیگر، اعتماد به فرهنگ غنی و قوی اسلامی است. اگر  کسی یا ملتی همچنان چشم‌داشتی به جوامع دیگر یا اندیشه‌های دیگر غرب و یا شرق داشته باشد، این نمی‌تواند ظرفیتی را برای دریافت حقایق وحیانی و تمدن اسلامی ایجاد کند. بنابراین باید به خود و نهادهایی در درون دین اعتماد شود.
جوادی تصریح کرد: نکته سوم، وحدت، هماهنگی و انسجام جامعه است که یک جامعه برای رسیدن به حد مطلوب باید داشته باشد. آن چیزی که باعث تفرقه، تشتت و پراکندگی جامعه باشد، قطعاً فضای تمدنی ایجاد نخواهد کرد و اگر آحاد و افراد جامعه نسبت به یکدیگر آن و مناسبات ذاتی صحیح را نداشته باشند، جریان تمدنی، برآیند این روند نخواهد بود.
آیت‌الله جوادی‌آملی، زیرساخت‌های تمدن اسلامی را تولید کرده‌اند
وی اضافه کرد: مانع جدی بعدی برای این مسئله، بحث دنیاگروی و گرایش به زخارف پست دنیوی است. آن‌چه که انسان را از تمدن اسلامی دور می‌کند، توجه به زخارف دنیوی و مال و مقام است که طبعاً اجازه نمی‌دهد مؤلفه‌های اصیل تمدن اسلامی، شامل اخلاق متعالی اسلامی، احکام و حقوق متعالی اسلامی که تشکیل‌دهنده یک تمدن قوی اسلامی هستند، شکل بگیرد.
رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء درباره جایگاه تمدن اسلامی و تمدن‌سازی قرآن در آثار آیت‌الله جوادی آملی اظهار کرد: آیت‌لله جوادی آملی با تولید منابع اصلی و زیرساخت‌های مباحث تمدنی، برای آینده این تفکر و اندیشه متعالی اسلام، مطالب فراوانی را بیان کرده‌اند.
ایجاد زمینه فهم تمدن قوی اسلامی توسط آیت‌الله جوادی آملی
وی افزود: برای ایجاد یک تمدن که یک نگرش روبنایی است، نیاز به برخی ساختارها و مبانی زیربنایی داریم که زیربنای آنها، استنباط و استخراج آموزه‌های وحیانی به زبان علمی است. یکی از مؤلفه‌های تشکیل تمدن، علم است و اگر علم، ساختار علمی خود را با همان اتقان علمی پیدا نکند، هرگز جامعه به تمدن توجه نخواهد کرد.
وی تأکید کرد: آیت‌الله جوادی آملی با تولید علم در بخش‌های مختلف علوم اسلامی از جمله فلسفه، عرفان، تفسیر، فقه، کلام و حتی در فقه سیاسی و نظایر آن، زمینه را برای ایجاد یا فهم یک تمدن غنی و قوی اسلامی ایجاد کرده‌اند و اگر بنا باشد که یک تمدن، مبانی و  نظرات زیرساختی نیاز داشته باشد، این مبانی تمدن اسلامی در آثار آیت‌الله جوادی آملی، کاملاً فراهم است.
نقش آیت‌الله جوادی‌آملی در تاسیس مبانی تمدن اسلامی
جوادی درباره مبانی که برای تولید تمدن اسلامی لازم است و نقش آیت‌الله جوادی آملی در تولید این مبانی گفت: اولاً علم باید ریشه در وحی داشته باشد. اگر علوم، چه انسانی و چه غیر انسانی در وحی ریشه نداشته باشند، تبدیل به یک علوم تجربی حسی می‌شوند که همواره در حال  تغییر است. البته نه این‌که این تغییر کلاً منتفی و مردود باشد، اما اگر به جهات مثبت آن که جهت ملکوتی و باطنی علم است، توجه نشود، آن شکل‌های تمدنی که باید براساس اندیشه‌های اسلامی شکل بگیرد، اتفاق نخواهد افتاد.
رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء خاطرنشان کرد: از جمله مسائلی که ایشان در این زمینه به عنوان مبانی تمدنی اسلامی مطرح کرده‌اند، بحث هویت علم دینی است که اگر علم، قوانین و اخلاق براساس منظومه صحیح و درست فلسفه اسلامی و توحیدی شکل بگیرند، هویت دینی پیدا می‌کنند.
وی افزود: اکنون در کشورهای شرق و غرب، اخلاق هست و علم و قانون و فقه به اصطلاح عام وجود دارد، اما هیچ‌کدام از این‌ها مبتنی بر یک منبع وحیانی که برهان و عترت باشد، نیست. عقل برهانی و شواهد نقلی هم بعضاً آن‌ها را همراهی نمی‌کند. در فرمایشات آیت‌الله جوادی آملی این‌گونه از مسائل به عنوان مبنا آمده است که اخلاق، فقه، و همه مؤلفه‌ها دیگر، مبتنی بر اندیشه‌های وحیانی شکل می‌گیرد و این در ایجاد تمدن اسلامی، بسیار مهم است.
7432